Μετανάστευση ειδών

[Chocolate_Puma]

http://www.kathimerini.gr/829696/article/epikairothta/perivallon/oi-astakoi-apex8anontai-ta-zesta-nera-toy-konektikat

 

Στην πολιτεία του Μέιν, στα παράλια των ΒΑ ΗΠΑ, οι πληθυσμοί αστακών ακμάζουν, με την υπηρεσία αλιείας της πολιτείας να αναφέρει ότι τα αλιεύματα φέτος βρίσκονται σε επίπεδα ρεκόρ.

Τα πράγματα, όμως, είναι πολύ διαφορετικά μερικές εκατοντάδες χιλιόμετρα στα νότια. Στη νότια Νέα Αγγλία, οι αρχές της Μασαχουσέτης, του Ρόουντ Αϊλαντ και του Κονέκτικατ αναφέρουν ότι τα αποθέματα αστακών βρίσκονται στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων δεκαετιών, υποχρεώνοντας πολλούς αλιείς αστακού να αλλάξουν επάγγελμα.

Οι πληθυσμοί αστακών αυξομοιώνονται για πολλούς λόγους. Σε νέα της έκθεση, όμως, η επιτροπή αλιείας των πολιτειών του Ατλαντικού υπογραμμίζει έναν παράγοντα: την αύξηση της θερμοκρασίας των ωκεάνιων υδάτων στην περιοχή.

Στη βόρεια ζώνη διαβίωσης των αστακών, η αλλαγή αυτή στη θερμοκρασία επιταχύνει τον μεταβολισμό των ανθεκτικών αυτών αρθρόποδων, ενισχύοντας την αναπαραγωγή τους. Στο νότιο τμήμα της ζώνης αυτής, όμως, τα νερά είναι πλέον υπερβολικά θερμά, καθιστώντας αδύνατη τη διαβίωση του αστακού σε αυτά, όπως εξηγεί σε άρθρο της η εφημερίδα «The New York Times». Το φαινόμενο αυτό αποτελεί μέρος παγκόσμιας τάσης. Τις τελευταίες δεκαετίες, η θερμοκρασία των ωκεανών αυξάνεται, κυρίως λόγω των αερίων του θερμοκηπίου, τα οποία απελευθερώνει στην ατμόσφαιρα η ανθρώπινη δραστηριότητα. Πολλά θαλάσσια είδη αναγκάσθηκαν έτσι να «μετοικήσουν» σε άλλες περιοχές. Σύμφωνα με μελέτη του 2013, θαλάσσια είδη προωθούνται σταθερά προς τους Πόλους, απομακρυνόμενα από τον Ισημερινό, με μέση ταχύτητα 8,1 χιλιομέτρων τον χρόνο.

Σε μία προσπάθεια να αντιληφθούμε με ποιο τρόπο η αύξηση της θερμοκρασίας των ωκεανών θα αλλάξει τη θαλάσσια ζωή, επιστήμονες δημιουργούν μαθηματικά πρότυπα, προκειμένου να υπολογίσουν πού θα καταλήξει το κάθε θαλάσσιο είδος. Η εικόνα, η οποία προκύπτει από τα πρότυπα αυτά είναι ζοφερή.

Τη Δευτέρα, διεθνής επιστημονική ομάδα δημοσίευσε μελέτη στην επιθεώρηση «Nature Climate Change», στην οποία αναλύουν τη σημερινή ακτίνα δράσης 13.000 ειδών ψαριών, ασπόνδυλων και άλλων θαλάσσιων οργανισμών, καθώς και τη βιοποικιλότητα των θαλασσών το έτος 2100, σε σχέση με τη σημερινή. Η «μετανάστευση» αυτή θα σημάνει ότι πολλά τροπικά είδη θα μετακινηθούν σε νέα οικοσυστήματα πιο κοντά στους Πόλους, ενώ κανένα νέο είδος δεν θα αντέχει τις υψηλές θερμοκρασίες, ώστε να τα αντικαταστήσει.

Η μετακίνηση αυτή θα δημιουργήσει, στο μεταξύ, συνδυασμούς ειδών, οι οποίοι δεν έχουν παρατηρηθεί στον πλανήτη εδώ και πολλά εκατομμύρια χρόνια.

Η «μάχη» των ειδών

Είναι πολύ δύσκολο, όμως, για τους επιστήμονες να προβλέψουν πώς θα επηρεάσει η εισροή νέων ειδών τα οικοσυστήματα κοντά στους Πόλους. Ορισμένα «νιόφερτα» είδη μπορεί να αποδειχθούν καλύτερα προσαρμοσμένα στις τοπικές θερμοκρασίες και συνθήκες, για να αποτελέσουν σοβαρή απειλή για γηγενή είδη. Αλλα μπορεί να εξαφανισθούν. «Είναι ένας αγώνας με πολλούς χαμένους και άλλους τόσους κερδισμένους» λέει χαρακτηριστικά ο δρ Χόρχε Γκαρσία Μολίνος, επικεφαλής της μελέτης.

Ο ωκεανολόγος δρ Μάλιν Πίσνκι του Πανεπιστημίου Ράτγκερς του Νιου Τζέρσεϊ επισημαίνει ότι σημαντικούς κινδύνους διατρέχει και η ίδια η ανθρωπότητα από το φαινόμενο αυτό.

«Η φυγή πολλών θαλάσσιων ειδών από τα τροπικά μπορεί να έχει δεινές συνέπειες για τις διατροφικές ανάγκες φτωχών χωρών στη ζώνη των τροπικών, οι οποίες εξαρτώνται άμεσα από την αλιεία, όπως είναι τα παραθαλάσσια κράτη της Ανατολικής Αφρικής, δηλαδή η Σομαλία, η Μοζαμβίκη και η νησιωτική Τανζανία. Τα ψάρια και τα θαλασσινά αποτελούν κρίσιμη πηγή πρωτεϊνών για τα κράτη αυτά, οι πληθυσμοί των οποίων μπορεί να αντιμετωπίσουν το φάσμα του λιμού, αν χαθούν τα αλιεύματα» επισημαίνει ο δρ Πίνσκι.

 

Το μέλλον των ωκεανών

Η βιολόγος Τζένιφερ Σάντεϊ, του πανεπιστημίου της βρετανικής Κολομβίας στον Καναδά, η οποία δεν μετείχε στη μελέτη της ομάδας του δρος Μολίνος, εκτιμά ότι η προσπάθεια των συναδέλφων της να αναλύσουν τη γεωγραφική μετατόπιση 13.000 θαλάσσιων ειδών έχει μεγάλη σημασία στην προσπάθειά μας να προβλέψουμε το μέλλον των ωκεανών.

Η δρ Σάντεϊ προειδοποιεί, όμως, ότι μένει ακόμη να γίνουν πολλά, ώστε οι επιστήμονες να αντιληφθούν τις επιπτώσεις της θερμοκρασίας των ωκεανών για τα είδη που κατοικούν σε αυτούς.

Σε μελέτη της, η οποία δημοσιεύθηκε στο τρέχον τεύχος της επιστημονικής επιθεώρησης «Ecology Letters», η δρ Σάντεϊ και οι συνάδελφοί της διαπίστωσαν ότι ορισμένα είδη με μικρή ακτίνα δράσης είναι ικανά να επιβιώσουν σε θερμοκρασίες που διαφέρουν κατά πολύ από εκείνες των συνηθισμένων τους οικοσυστημάτων.

Αν τα θαλάσσια αυτά είδη παρεμποδίζονται μόνο από τη θερμοκρασία θα μπορούσαν να βρεθούν να επιβιώνουν σε απόσταση χιλιάδων ναυτικών μιλίων από τα σημερινά τους οικοσυστήματα. «Αυτό που περιορίζει τις μετακινήσεις τους δεν είναι η θερμοκρασία, αλλά ο ανταγωνισμός άλλων ειδών και οι διατροφικές διαφορές» λέει χαρακτηριστικά η δρ Σάντεϊ.

Το φαινόμενο αυτό οξύνεται, όμως, σε περιπτώσεις όπου τα είδη-εισβολείς δεν συναντούν φυσικούς εχθρούς στα «ύδατα φιλοξενίας». Εκεί, τα νέα είδη είναι ικανά να επικρατήσουν, εξαφανίζοντας ολόκληρα οικοσυστήματα, τα οποία αναπτύχθηκαν και επέζησαν για πολλά εκατομμύρια χρόνια.